Xét nghiệm IGF-1 giúp định lượng IGF-1 (yếu tố tăng trưởng giống insulin -1) trong máu. IGF-1 là một loại hoóc môn kiểm soát sự tác động của hoóc môn tăng trưởng (GH) trong cơ thể. IGF-1 và GH cùng giúp thúc đẩy sự phát triển bình thường của xương và mô. Nồng độ GH trong máu dao động trong ngày tùy thuộc vào chế độ ăn uống và mức độ hoạt động. Nhưng nồng độ IGF-1 vẫn ổn định. Vì vậy, xét nghiệm IGF-1 là một phương pháp hữu ích giúp chỉ ra cơ thể có đang sản xuất GH bình thường hay không.
Mục đích của xét nghiệm IGF-1
Thiếu hụt GH: Ở trẻ em, GH cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển bình thường. Sự thiếu hụt GH có thể khiến trẻ chậm lớn và thấp hơn nhiều so với lứa tuổi. Ở người lớn, thiếu hụt GH có thể dẫn đến mật độ xương thấp và giảm khối lượng cơ.
Không nhạy cảm với GH, còn được gọi là hội chứng Laron: Đây là một hội chứng rối loạn di truyền hiếm gặp, trong đó cơ thể không thể sử dụng hoóc môn tăng trưởng do nó sản xuất. Hậu quả khiến trẻ chậm phát triển chiều cao và thấp hơn bình thường.
Bệnh khổng lồ: Đây là một chứng rối loạn hiếm gặp ở trẻ em khiến cơ thể sản xuất quá nhiều hoóc môn tăng trưởng. Trẻ em mắc bệnh khổng lồ thường rất cao so với tuổi và có bàn tay, bàn chân lớn.
Bệnh to đầu chi: Rối loạn này ảnh hưởng đến người lớn khiến cơ thể sản xuất quá nhiều hoóc môn tăng trưởng. Người lớn mắc bệnh to đầu chi có xương dày hơn bình thường và bàn tay, bàn chân và khuôn mặt to hơn bình thường.
Khi nào cần xét nghiệm IGF-1
Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm IGF-1 nếu bạn hoặc con bạn có các triệu chứng của rối loạn GH. Các triệu chứng của thiếu GH hoặc không nhạy cảm với GH ở trẻ em bao gồm: Tốc độ tăng trưởng chậm hơn so với trẻ cùng tuổi; Chiều cao, tay, chân thấp hơn và cân nặng thấp hơn trẻ cùng tuổi; Dương vật nhỏ ở nam giới; Tóc mỏng; Móng mọc chậm.
Người lớn bị thiếu hụt GH có thể có các triệu chứng như mệt mỏi, giảm mật độ xương và khối lượng cơ. Nhưng xét nghiệm IGF-1 không phổ biến đối với người lớn, vì một số rối loạn cũng gây ra các triệu chứng này phổ biến hơn bệnh thiếu GH.
Các triệu chứng của chứng dư thừa GH (bệnh khổng lồ) ở trẻ em bao gồm: Tăng trưởng vượt bậc so với trẻ cùng tuổi; Đầu quá lớn; Bàn tay và bàn chân to hơn bình thường; Béo phì nhẹ đến trung bình.
Các triệu chứng của thừa GH (bệnh to đầu chi) ở người lớn bao gồm: Giọng trầm, khàn; Khuôn mặt thay đổi, các bộ phận to hơn bình thường như môi, mũi và lưỡi; Đổ mồ hôi quá nhiều và có mùi cơ thể; Làm dày xương; Da dầu, khô; Chu kỳ kinh nguyệt không đều ở phụ nữ; Rối loạn cương dương ở nam giới.
Điều gì xảy ra trong quá trình xét nghiệm IGF-1?
.jpg)
Kỹ thuật viên sẽ lấy mẫu máu từ tĩnh mạch trên cánh tay bằng một cây kim nhỏ. Sau khi kim được đâm vào, một lượng máu nhỏ sẽ được hút vào ống nghiệm. Bạn có thể cảm thấy hơi châm chích khi kim đi vào hoặc đi ra. Quá trình này thường mất ít hơn năm phút.
Kết quả
Nếu kết quả cho thấy mức IGF-1 thấp hơn mức bình thường, điều đó có thể là trẻ bị thiếu GH hoặc không nhạy cảm với GH. Ở trẻ em, điều này có thể do rối loạn di truyền hoặc các bệnh về não gây ra. Trẻ có thể sẽ cải thiện khi điều trị bằng việc bổ sung GH. Thuốc bổ sung GH là một loại thuốc tiêm có chứa hoóc môn tăng trưởng được sản xuất. Khi bệnh thiếu hụt GH được chẩn đoán và điều trị sớm, một số trẻ có thể tăng vài cm trong năm đầu điều trị. Những trường hợp khác phát triển ít hơn và chậm hơn nhưng vẫn có hiệu quả khi điều trị.
Nếu kết quả cho thấy IGF-1 thấp hơn bình thường cũng có thể là do sự sụt giảm hoóc môn bình thường liên quan đến tuổi tác hoặc tình trạng khác. Bác sĩ có thể chỉ định thêm nhiều xét nghiệm khác để chẩn đoán.
Mức độ IGF-1 cao hơn bình thường có thể do mắc bệnh khổng lồ ở trẻ em hoặc bệnh to đầu chi ở người lớn. Bệnh khổng lồ và to đầu chi thường do khối u ở tuyến yên, một cơ quan nhỏ ở đáy não kiểm soát nhiều chức năng bao gồm cả sự phát triển. Điều trị khối u có thể bao gồm xạ trị, phẫu thuật và/hoặc thuốc. Nếu rối loạn không phải do khối u có thể cần xét nghiệm thêm.