Xét nghiệm này đo lượng hormone tăng trưởng (GH) trong máu. GH là một hormone được sản xuất bởi tuyến yên, một tuyến có kích thước nhỏ nằm ở đáy nào,sàn não thất ba, trong hố yên của thân xương bướm. Nó được tiết vào trong máu với nồng độ dao động suốt cả ngày và đêm với đỉnh xảy ra chủ yếu là vào ban đêm.
Hormone tăng trưởng cần thiết cho sự tăng trưởng, phát triển bình thường của một đứa trẻ và thúc đẩy tăng trưởng xương tương thích tăng dần theo tuổi từ lúc mới sinh đến tuổi dậy thì. Với những trẻ không sản xuấtđủ GH ,phát triển chậm hơn và có tầm vóc nhỏ hơn so với tuổi. Dư thừa GH thường nhất là do một khối u tuyến yên tiết ra GH(thường là lành tính). Quá nhiều GH có thể làm cho xươngcủa trẻ em tiếp tục phát triểndài ra vượt quá tuổi dậy thì, kết quả là khổng lồ với chiều cao từ 7 feet ( 2.1 m ). Những người có dư thừa GH cũng có thể có khuông mặt đày lên, sức khoẻ yếu, tuổi dậy thì bị trì hoãn, và nhức đầu. Khổng lồ là một tình trạng cực kỳ hiếm.
Mặc dù GH không gâytác động ở người lớn, nó đóng một vai trò trong việc điều chỉnh mật độ xương, khối lượng cơ, và chuyển hóa lipid. Thiếu hụt có thể dẫn đến giảm mật độ xương, khối lượng cơ ít hơn, và mức độ lipid thay đổi. Tuy nhiên, thử nghiệm cho sự thiếu hụt GH không phải là thường làm ở người lớn đã giảm mật độ xương và / hoặc sức mạnh cơ bắp giảm hoặc tăng lipid. Thiếu GH chỉ là một nguyên nhân rất hiếm hoi của những rối loạn này.
Dư thừa GH ở người lớn có thể dẫn đến bệnh to cực, dấu hiệu không phải kéo dài xương nhưng làm xương dày lên.Các triệu chứng như da dày lên, đổ mồ hôi, mệt mỏi, nhức đầu, và đau khớp là những triệu chứng có thể khó thấy lúc đầu, mức độ GH tăng có thể dẫn đến bàn tay và bàn chân to, xương mặt lớn, hội chứng ống cổ tay, và các cơ quan nội tạng bất thường. Dư thừa GH cũng có thể gây ra các khối u đường ruột. Nếu không điều trị, bệnh to cực và khổng lồ có thể dẫn đến các biến chứng như tiểu đường type 2, tăng nguy cơ bệnh tim mạch, cao huyết áp, viêm khớp, và nói chung, tuổi thọ giảm đáng kể.
Thử nghiệm kích thích và ức chế GH thường được sử dụng nhất để chẩn đoán bất thường GH. Hormone tăng trưởng được phóng thích bởi tuyến yên theo nhịp bùng lên trong suốt cả ngày,nên đo các nồng độ GH ngẫu nhiên không phải là có ích cho lâm sàng
Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?
Thử nghiệm GH không được khuyến cáo tầm soát chung. Nó chủ yếu được chỉ địnhcho những người có các triệu chứng bất thường về hormone tăng trưởng, để theo dõi kết quả kiểm tra nội tiết tố bất thường khác, hoặc để giúp đánh giá chức năng tuyến yên.
Thử nghiệm hormone tăng trưởng được sử dụng để giúp xác định sự tăng hoặc giảm sút sản xuất GH và cung cấp các thông tin cho bác sĩ biết mức độ nghiêm trọng về tình trạng bệnh của một người. GH là một phần của bộ thử nghiệm chẩn đoán cần thiết để tìm một nguyên nhân cho sự sản xuất hormone bất thường. Ngoài ra, GH có thể được đo để đánh giá sự thành công của điều trị cho bệnh to cực hay khổng lồ.
Thử nghiệm IGF-1 (Insulin-like Growth Factor – 1) thường được chỉ định cùng với GH. IGF-1 là gương phản ảnh mức độ GH tăng và giảm, nhưng mức độ của IGF-1 ổn định trong suốt cả ngày, nên IGF-1là một chỉ số hữu ích phản ảnh các mức trung bình của GH.
Thử nghiệm để chẩn đoán GH bất thường, thường liên quan đến hoặc là một thử nghiệm kích thích GH hoặcức chế GH. Chúng được sử dụng để đánh giá hoạt động của tuyến yên và những thay đổi mức độ GH.
Xét nghiệm kích thích GH giúp chẩn đoán thiếu GH do suy tuyến yên. Đối với một thử nghiệm sự kích thích, một mẫu máu được rút ra từ 10-12 giờ sau ăn . Sau đó, dưới sự giám sát y tế chặt chẽ, người đó được truyền tĩnh mạch insulin hoặc arginine. Các mẫu máu sau đó được lấy theo thời gian, và GH được đo trong mỗi lần lấy máu, nếu tuyến yên được kích thích bởi insulin (hoặc arginine) sẽ tạo ra một lượng GH mong đợi. Chất kích thích GH khác bao gồm clonidine và glucagon.
Xét nghiệm ức chế GH giúp chẩn đoán tăng GH, ngoài các xét nghiệm máu, quét hình ảnh có thể giúpchẩn đoán và xác định vị trí khối u tuyến yên. Đối với thử nghiệm ức chế, một mẫu máu được rút ra từ 10-12 giờ sauăn. sau đó cho uống một dung dịch glucose chuẩn. Các mẫu máu được lấy ra theo thời gian và mức độ GH được đo trong mỗi lần lấy máu, nếu chức năng tuyến yên bình thường, sẽ bịức chế bởi liều lượng glucose.
Thường thì các xét nghiệm máu khác phản ánh chức năng tuyến yên, chẳng hạn như T4 tự do, TSH, FSH, cortisol, LH, và testosterone (ở nam giới), cũng được chỉ định. Những xét nghiệm này thường được thực hiện trước khi thử nghiệm GH để đảm bảo rằng các xét nghiệmđó bình thường và / hoặc điều trị bằng thuốc trước khi thử nghiệm GH được thực hiện. Ví dụ, hypothryoidism phải được điều trị trước khi thử nghiệm cho sự thiếu hụt GH ở trẻ em, nếu không, một kết quả GH sai thấp có thể được nhìn thấy. Mức độ glucose được đotrên các mẫu thu thập được trong quá trình thử nghiệm ức chế GH, cả hai, để theo dõi mức độ glucose và để đảm bảo rằng hệ thống của một người là bình thường chịu được thách thức bởi các nghiệm pháp glucose.
Tập thể dục thường gây ra một sự gia tăng tạm thời nồng độ GH, một số bác sĩ có thể thực hiện một đánh giá ban đầu của sự thiếu hụt hormone tăng trưởng bằng cách đo GH sau khi tập thể dục mạnh mẽ kéo dài trongmột khoảng thời gian. Đo lường GH và IGF-1 định kỳ có thể được thực hiện trên trẻ em đã được điều trị hệ thống thần kinh trung ương bằng bức xạ hoặc chiếu xạ toàn bộ cơ thể trước khi ghép tế bào gốc. Điều này là phổ biến trong bệnh bạch cầu lymphoblastic cấp tính (ALL), chiếu xạ não có thể ảnh hưởng đến vùng dưới đồi và tuyến yên, làm ảnh hưởng đến tăng trưởn
Khi nào được chỉ định?
Thử nghiệm kích thích GH được chỉ định khi một đứa trẻ có các triệu chứng của thiếu hụt hormone tăng trưởng (GHD), chẳng hạn như:
– Tốc độ tăng trưởng chậm lại trong thời thơ ấu và đứa trẻ thấp hơn đáng kể so với những trẻ khác ở cùng độ tuổi;
– Thử nghiệm tuyến giáp (ví dụ, T4 tự do) cho thấy rằng đứa trẻ không phải là suy giáp (mức tuyến giáp thấp cũng có thể gây ra tăng trưởng chậm lại);
– X-quang cho thấy phát triển xương bị trì hoãn;
– Bác sĩ nghi ngờ tuyến yên của một đứa trẻ hoạt động kém.
Thử nghiệm kích thích có thể được chỉ địnhcho một người lớn khi ông có triệu chứng của thiếu GH và / hoặc suy tuyến yên, chẳng hạn như giảm mật độ xương, mệt mỏi, thay đổi lipid bất lợi, và sức chịu đựng tập thể dục giảm. Các thử nghiệm hormone khác thường được thực hiện đầu tiên để loại trừ các tình trạng khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự. Thiếu hụt GH là hiếm gặp ở trẻ em và người lớn. Ở người lớn thiếu hụt GH có thể được chẩn đoán ở thời còn trẻ hoặc có một lịch sử của bệnh vùng dưới đồi hoặc tuyến yên.
Thử nghiệmức chế GH được thực hiện khi trẻ có dấu hiệu khổng lồ hoặc khi người lớn cho thấy dấu hiệu của bệnh to cực. Thử nghiệm ức chế có thể được thực hiện khi nghi ngờ có một khối u tuyến yên và đôi khi có thể được sử dụng cùng với IGF-1 và mức độ hormone khác để theo dõi hiệu quả điều trị cho những tình trạng này.
Thử nghiệm của GH và IGF-1 có thể được thực hiện tại các khoảng thời gian thường xuyên trong nhiều năm để theo dõi sự tái phát của các bất thường trong trường hợp GH vượt quá.
Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa là gì?
Giá trị tham khảo bình thường: GH = 0.5 – 17 ng/mL
Phải cẩn thận khi thực hiện giải thích kết quả các xét nghiệm GH. GH được phóng thích bởi tuyến yên theo nhịp bùng phát, nên đo mức độ GH ngẫu nhiên không phải là rất hữu ích. Có quá nhiều sự chồng chéo giữa các kết quả bất thường và sự biến đổi giá trị bình thường trong ngày . Mức độ GH sẽ cao hơn vào buổi sáng và sẽ tăng với tập thể dục và căng thẳng. Để GH hữu ích hơn là so sánh các kết quả GH với kết quả IGF-1 và đánh giá phản ứng kích thích hoặc ức chế GH.